Najwcześnej rozwijający się, najważniejszy zmysł mający wielki wpływ na fizyczne, psychiczne i emocjonalne zachowanie człowieka. Poprzez powierzchnię skóry całego naszego ciałą dostarcza informacji o fakturze, kształcie i rozmiarze przedmiotów. Mówi nam, czy w danej chwili jesteśmy aktywni, czy pasywni, czyli czy to my czegoś dotykamy, czy jesteśmy dotykani. Pomaga nam rozróżnić, czy to czego dotykamy, stanowi dla nas zagrożenie czy nie.

Niepokojące objawy:

Dziecko

nie lubi być dotykane, przytulane, woli uścisk od całusa
nie lubi dotykać nowych faktur, nie lubi zabaw w piasku, malowania palcami, unika używania rąk, ściska dłonie w pięści
odmawia mycia zębów, nie lubi czesania, obcinania i mycia włosów, obcinania paznokci, mycia twarzy, woli kąpać się w wannie niż pod prysznicem
reaguje negatywnie i emocjonalnie, gdy zostanie dotknięte niespodziewanie, może być agresywne, popycha i szturcha inne dzieci
woli dotykać, niż być dotykanym, pociera dotknięte miejsca
reaguje zbyt mocno na bodźce bólowe
nie lubi chodzić boso,
lubi dotyk, domaga się by je dotykać, lubi gwałtowne zabawy
nie zauważa, że zostało dotknięte, często wydaje się nie reagować na ból fizyczny, nie zauważać, że się uderzyło
siada na dłoniach lub stopach

Zmysł przedsionkowy dostarcza informacji na temat położenia głowy w stosunku do powierzchni ziemi, ruchu naszego ciała w przestrzeni oraz równowagi. Wrażenia odbierane są za pomocą ucha wewnętrznego.

Niepokojące objawy:

dziecko nie lubi zajęć na placu zabaw tj. huśtanie, kręcenie, wspinanie, porusza się powoli, ostrożnie, jest statyczne
łatwo traci równowagę
jest niezdarne
często wpada na przedmioty/osoby
długo uczyło sie jeździć na rowerze
boi się chodzić po schodach, kurczowo trzyma się poręczy, boi się chodzić po krawężniku
potrzebuje ciągłego ruchu aby funkcjonować, pragnie intensywnych doznań ruchowych
lubi obroty dookoła osi, szybki ruch, lubi kręcenie na krześle obrotowym, skakanie na łóżku, często przyjmuje pozycję do góry nogami
może nie zauważać, że jest poruszane

Zmysł proprioceptywny dostarcza informacji na temat pozycji ciała i ruchów części naszego ciałą. Informacje te są wynikiem rozciągania i kurczenia się mięśni.

Niepokojące objawy:

nieprawidłowe napięcie mięśniowe - dziecko szybko się męczy, ma przeprosty w łokciach i kolanach, niewyraźnie mówi
dziecko jest niezdarne, celowo obija się o osoby i przedmioty w otoczeniu
psuje delikatne przedmioty, za mocno je ściska, podnosi przedmioty z większą/mnoejszą siłą niż należy
trzyma ołówek lub kredkę za słabo, żeby wyraźnie coś napisać, albo tak mocno, że łamie rysiki
nadmiernie żuje lub gryzie przedmioty, zgrzyta zębami,
idąc tupie lub powłóczy nogami, uderza kijem lub innym przedmiotem w ścianę lub płot
woli mocno zawiązane sznurowadła i kaptury, ciasno zapięte paski

Zmysł wzroku umożliwia nam identyfikowanie obrazu, przewidywanie tego co nas czeka i przygotowania się na reakcję. Używamy go do wykrycia kontrastu, zarysu i ruchu, żebyśmy się mogli obronić i kierować naszym ruchem w taki sposób, by wchodzić w znaczące reakcje z naszym otoczeniem, socjalizować się i uczyć.

Niepokojące objawy:

Dziecko

nie lubi zasłaniania oczu
wydaje się wrażliwe na światło, wydaje się nadmiernie podekscytowane w jasno oświetlonych miejscach lub podczas oglądania telewizji
ma trudności z utrzymaniem wzroku na przedmiocie
ma trudności z przenoszeniem spojrzenia z jednego obiektu na drugi, np. z tablicy na zeszyt, robi błędy przy przepisywaniu
ma trudności ze śledzeniem przedmiotu, gubi się w czytanym tekście, czyta kilkakrotnie te same słowa, gubi słowa, pomaga sobie palcem, żeby się nie zgubić
odwraca wzory, litery, cyfry, myli podobne początki i końcówki wyrazów
nie lubi układanek, puzli, nie dostrzega podobieństw i różnic między obrazkami, słowami, symbolami, ma trudności w wyróżnieniu cech obiektów
miewa bóle głowy, pociera oczy, często mruga, mruży powieki

Słuch to podstawowa umiejętność odbierania dźwięków. Układ przedsionkowy i słuchowy współpracują przy przetwarzaniu wrażeń ruchu i dźwięku. Słuchowy układ nerwowy zaczyna działać jako pierwszy. Razem z układem przedsionkowym łączy się z mięśniami całego ciała i pomaga w regulowaniu ruchu, równowagi i koordynacji.

Niepokojące objawy:

Dziecko

lubi wydawać głośne dźwięki, mówi głośno
wydaje się nadmiernie wrażliwe na dźwięki, jest zaniepokojone nagłymi hałasami, nie lubi konkretnych dźwięków
nie potrafi skupić się, bądź utrzymać uwagi na głosie, rozmowie, opowiadaniu, rozprasza się przez inne dźwięki
ma słabe wyczucie czasu i rytmu podczas klaskania, maszerowania, skakania na skakance
ma kłopoty z rozróżnieniem podobnie brzmiących słów
ma trudności w uczeniu się języków obcych
późno zaczęło mówić, zaburzona mowa
często nie potrzfi określić kierunku, źródła dźwięku
ma trudności z rozpoznawaniem różnic między dźwiękami

Niepokojące objawy:

Dziecko

nieprawidłowo odczuwa smak, odczuwa smak pomimo braku bodźca smakowego, nie czuje wszystkich smaków
unika/domaga się pokarmów o określonej konsystencji, fakturze
często wkłada przedmioty do buzi, poznaje otoczenie poprzez zmysł smaku